Katılımcı Yerel Kalkınmada İyi Örnekler Ödülü ve Ulusal Konferansı

Dünya Gazetesi, Friedrich Naumann Vakfı Türkiye Temsilciliği, Ulusal İnovasyon Girişimi, TÜSİAD-Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu ve Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi’nin işbirliği ile Türkiye'nin değişik bölgelerinde yerel kalkınmaya yönelik, katılımcı bir anlayışla sürdürülen çeşitli iyi örnekleri belirleyip, ulusal düzeyde toplanacak bir konferansta sunulmalarını ve kitaplaştırılmalarını sağlamak ve başarılı örnekleri ödüllendirmek amacıyla başlatılan çalışma kapsamında düzenlenen Katılımcı Yerel Kalkınmada İyi Örnekler Ödülleri 23-24 Mayıs 2008 tarihlerinde Ankara'da düzenlenen sunuşların arkasından sahiplerini buldu.

“Katılımcı Yerel Kalkınmada İyi Örnekler Konferansı’’ kapsamında ödül için başvuran 131 projeden değerlendirmeye alınan 14 proje arasından seçilen 6 projeye ödül verildi. Sabancı Vakfı stratejik program alanları olarak belirlediği ‘Kadın’, ‘Engelliler’ ve ’Gençler’ ile ilgili seçilen 3 projeye her biri 10.000 TL değerinde olan toplam üç ödül verirken, diğer 3 projeye de Friedrich Naumann Vakfı tarafından görüş alışverişinde bulunmak üzere Avrupa Seyahati Ödülü verildi.

Sabancı Vakfı Ödülünü alan Projeler:

• Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM'lar) Projesi - GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı / Van
• ÇEDAM Çocuk Ergen Danışma Dayanışma Merkezi Projesi - Özgürlüğünden Yoksun Gençlerle Dayanışma Derneği (ÖZ-GE DER) / Ankara
• Bedensel Engelliler Ayakkabı İmalatçılığı ve Biçki Dikiş Atölyesi Projesi - Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı / Diyarbakır

Friedrich Naumann Vakfı Ödülünü alan Projeler:

• Ardahan Sosyo-Ekonomik Kalkınma Girişimi
• Erbaa Yatırım Odaklı Sürdürülebilir Kalkınma Projesi
• Mersin İnovasyon Stratejisi

Sabancı Vakfı Ödülü Alan Projelerin Özeti

Sabancı Vakfı Ödül Alanı: Kadın

Kurum ve Proje Adı: Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM’lar) Projesi - GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı

ÇATOM'larda amaç; kadınların sorunlarının farkına varmalarına, tanımlamalarına ve çözümü için inisiyatif kullanabilmelerine fırsat yaratmak; kadınların kamusal alana daha fazla katılımlarını ve kamusal hizmetlerden daha fazla yararlanmalarını sağlamak; kadın istihdamını ve kadın girişimciliğini artırmak; kadını güçlendirerek fırsat eşitliğinin sağlanmasına katkıda bulunmak/cinsiyet dengeli kalkınma sürecini başlatmak ve bu yolla yerel koşullara uygun, katılımcı toplum kalkınması temelli tekrarlanabilir model/modeller geliştirmektir. ÇATOM’larda temel ilke kadınlara ne yapacaklarını değil, hangi koşullarda neler yapılabileceğini göstermektir. ÇATOMlar 1995 yılından itibaren açılmaya başlamıştır. Halen GAP Bölgesindeki 9 ilde 29 ÇATOM mevcuttur.

ÇATOM’larda genç kız ve kadınlara sosyal-kültürel eğitim ve sağlık programları, kadın istihdamı ve girişimciliğini artırmaya yönelik meslek edindirme programları, okul öncesi eğitim programları yürütülmekte; kültürel-sosyal etkinlikler düzenlenmekte; sosyal destek programları (nüfusa kayıt, resmi nikah, ayni/nakdi yardım, yeşil kart, eğitim bursu vb.) ve sosyal sorumluluk programlarına (eğitime destek kampanyaları, mahalle ve köy çalışmaları, çevre koruma ve ağaçlandırma, sağlık taraması, aşı kampanyası vb.) gönüllülük temelli destek verilmektedir. Gelişmeler paralelinde ÇATOM programları kapsamına çocuklar da dahil edilmiş, okul öncesi eğitim programları başlatılmış ve çocuk okuma odaları açılmıştır. Sağlık, bilgisayar, okuma-yazma vb. programlara kısmen de olsa erkekler de dahil edilmektedir. Sosyal destek programları ve kültürel-sosyal etkinliklerle hane bireylerinin tümüne ulaşılmaya çalışılmaktadır. Özellikle son birkaç yıldır ÇATOM’larda her yıl 200’den fazla genç kız ve kadın iş bularak çalışmaya başlamakta, 10-15 kadın da işyeri açarak kendi işlerini kurmaktadır.

Sabancı Vakfı Ödül Alanı: Gençler

Kurum ve Proje Adı: ÇEDAM Çocuk Ergen Danışma Dayanışma Merkezi Projesi - Özgürlüğünden Yoksun Gençlerle Dayanışma Derneği (ÖZ-GE DER)

Özgürlüğünden Yoksun Gençlerle Dayanışma Derneği (ÖZ-GEDER) kapalı infaz kurumları ya da ıslahevlerinde bulunan çocuk ve gençler ile bu kurumlardan tahliye edilen çocuk ve gençler öncelikli olmak üzere risk altındaki tüm çocuk ve gençlere her türlü yardım, destek ve rehberliği sağlamak amacıyla 1993’ten beri bu alanda çalışan üyeler tarafından yeniden yapılanarak 1999 yılında kurulmuş bir sivil toplum örgütüdür.

Çocuk Ergen Danışma Dayanışma Merkezi (ÇEDAM) Projesi kapsamında kurulan ÇEDAMlar; risk altında olan, sokakta çalışan ve sosyal tehlike ile karşı karşıya olan, suça itilmiş yada tahliye olmuş çocuk ve gençlerin geçici süre ile rehabilitasyonlarını, topluma yeniden kazandırılmalarını ve doğru hedefler oluşturmalarını sağlamak amacıyla kurulmuştur. Bu merkezlerde çocuklara yönelik bireysel destek programları oluşturulmakta ve uygulanmaktadır. Risk altındaki çocuk ve gençlerin okul sistemi içinde kalmaları önemsenmekte ve bu doğrultuda gönüllülerden alınan desteklerle ders destek çalışmaları, aileler ve öğretmenlerle de eğitim çalışmaları yürütülmektedir. Bu doğrultuda merkez bünyesinde ailelere ve eğitimcilere yönelik de psikolojik destek ve danışmanlık hizmetleri verilmektedir. Çocuk Ergen Danışma Dayanışma Merkezi, içinde bulunduğu, alt sosyo-ekonomik düzeyin yaşadığı bölgede mahalle sosyal hizmet birimi olarak görev yapmaktadır. Projenin genel amacı; suça yönelme riski taşıyan çocukların toplumsal yaşama aktif ve verimli bir biçimde katılmalarını sağlamak ve onların kanunlarla itilafa düşmelerini önlemektir.

ÇEDAM, Özgürlüğünden Yoksun Gençlerle Dayanışma Derneğinin Çankaya Belediyesi işbirliğiyle Ekim 2005 te Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu Sosyal Riski Azaltma Projesi kapsamında onaylanarak başlatılmış ancak proje süresi bitmiş olmakla beraber halen dernek katkılarıyla devam ettirilmektedir.

Sabancı Vakfı Ödül Alanı: Engelliler

Kurum ve Proje Adı: Bedensel Engelliler Ayakkabı İmalatçılığı ve Biçki Dikiş Atölyesi Projesi - Diyarbakır Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı

Türkiye’de, özellikle yerelde, bedensel engelli kişilerin topluma kazandırılması, kendilerine olan güvenlerini en üst seviyede tutmalarının sağlanması ve kalifiye birer eleman haline getirilerek sosyal ve ekonomik hayata katkı sağlamaları Diyarbakır Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’nın önceliğidir. Bedensel Engelliler Ayakkabı İmalatçılığı ve Biçki Dikiş Atölyesi Projesi’nin amacı Diyarbakır’da yaşayan bedensel engelli kişilerin hayata kazandırılmasıdır.

Proje kapsamında bedensel engelli bireyler, gerek kendi çalışma ortamlarında gerekse Vakfıf tarafından düzenlenen sinema, konser, tiyatro gibi kültürel etkinlikler sayesinde sosyalleşmektedirler. Daha önceleri elinden bir iş gelmeyen olarak düşünülen bedensel engelliler şu anda bir mesleğe sahip ve mesleğini icra ederek sosyal ve kültürel hayata bağlanmışlardır. Proje, başlangıcında 10-15 kişi olan kursiyer sayısını, şu anda 40-45 profesyonel işçi sayısına çıkararak, yerel ölçekte etkili bir istihdam potansiyeli oluşturmuştur. Pazar payının Konfeksiyon ve Ayakkabıcılık sektörlerine kayması ve bu yönde geliştirilmesi bedensel engellilere ek gelir ve iş kazandırmıştır. İmkanlar neticesinde oluşturulan atölyelerde her geçen gün işgücü kalitesi ve işçi sayısı artırılmaktadır. Projenin sürdürülebilir faaliyetlerinin asgari 5 yıl devam edeceği, yapısal kapasitesi ve bölgenin ekonomik ihtiyaçları göz önüne alındığında, ilerleyen yıllarda engelli kişilerin yerelde kendi işlerini kurabilme kapasitelerine ulaşacakları öngörülmektedir.